Dulmarka waraabka Soomaaliya.

Dulmarka waraabka Soomaaliya.


Horumarinada waraabka beeraha ee Somalia waxa uu bilawday 1920-kii isaga oo la kowsaday hirgelintii mashruucii sokorta ee jowhar.
1920-kii iyadoo weli lagu jiro gacantii gumaystihii talyaaniga ee koonfurta Soomaaliya, dhowr meelood ayaa waxaa laga sameeyey waraabka xakamaha ah oo la maamulo iyo mid aad u baaxad weyn oo loogu talagalay inuu waraabiyo dalagyadii ganacsiga oo ay beeran jireen ganacsatadii talyaaniga ahayd ee dhulka haysatay.

Dalagyadii ugu badnaa ee xiligaa waraabka loo isticmaali jirayna waxa kamid ahaa suufka iyo mooska(muuska).
Intii u dhaxaysay sanadihii 1950 ilaa iyo 1960 daraasado hor leh oo ku saabsan waraabka ayaa la samaynaayey kuwaas oo loogu talagalay mashruucyo bilaw ahaa oo lagu ogaanayey carada iyo qaabka samaysanka dhulka soomaaliya. Waxaana la fuliyey dhowr mashruuc oo waraab ahaa kuwaas oo ay fuliyeen hay’adaha ((UNDP/FAO) sanadkii 1969.

1962-dii daraasad ay samaysay Shirkada Hunting Surveys Corporation Ltd ayey ku talo bixisay in la aas-aaso Hay’ada Horumarinta Beeraha ee dalka (Agricultural Development Agency-ADC ), kadibna 1965-tii ayaa la aas-aasay Hay’adan si ay mas’uul uga noqoto balaarinta horumarinta waraabka qaybaha koonfureed ee dalka mustaqbalka dhaw.
1967-dii, Hay’ada UNDP ayaa waxay ka samaysay webiga Shabeelle daraasad ay wax kaga ogaanayso sida hanaan waraab looga hirgelin karo iyo qaabka loo xakameeyo fatahaada (daadadka).

Daraasadu waxay xooga saaraysay qaabka beerasha, naqshadaha waraabka, maaraynta biyaha, iyo gorfaynta dhaqaalaha si go’aan looga gaaro suurtogalnimada hirgelinta hanaan waraabeed ku haboon wabiga shabeelle.
1976-dii, qaabka xakamaynta waraabka ayaa laga sameeyey magaalada jowhar ee gobolka shabeelada dhexe si uu u waraabiyo beerihii waxsoo-sarka sokorta loogu talagalay iyo mid kale oo isna laga sameeyey degmada Janaale ee gobolka shabeelada Hoose si uu isna u waraabiyo beerihii muuska.

Sidoo kale habab badan oo waraabka motoorka ah ayaa laga sameeyey degmooyin badan oo ay maraan wabiyada Jubba iyo Shabeele kuwaas ujeedkoodu ahaa inay waraabiyaan dhir beereedkii aagaas ka baxayey sida Khudaarta, galayda, suufka, mooska(muuska), sisinta, looska iyo dalagyo aad u badan.
Xadiga mashaariicda waraabka way soo kordhayeen ila laga soo gaaray 1980kii taas oo 60’000 hectare oo dhul horumarin waraab ah laga hirgeliyey degmooyinka Balcad iyo Jowhar ee gobolka shabeelahah dhexe.

Intii u dhaxaysay sanadihii 1980 iyo 1990 meelihii laga sameeyey mashaariicdii waraabka waxay dhaxleen shabakad si fiican u shaqaynaysa oo waraab ah kaas oo ka kooban kanaalo iyo biyo-shuuro ama meelo ay biyaha ka baxaan.
Waxayna keentay in waraabku noqdo mid biyo joogta ah siiya beeraha kuwaas oo sugi jiray roobka iyo inay biyo ku daraan biyahii dhulka hoose.

Shaxda soo socota waa maagacyada mashaariicdii waraabka iyo badka dhulkii ay waraabin jireen.

SN PROJECT NAME                                πŸ”΅IRRIGATED AREA( HA)

  1. Military Farm/ Beletweyn                 πŸ”΅1,435 Ha
  2. Barroweyne Jowhar                           πŸ”΅180 Ha
  3. Jowhar Sugar Estate                          πŸ”΅10,579 Ha
  4. Balcad Flood Irrigation Project         πŸ”΅10,000 Ha
  5. Afgoi-Mordile Project                       πŸ”΅1,560 Ha
  6. Agricultural Research Centre            πŸ”΅1,560 Ha
  7. Asayle Project                                   πŸ”΅4,563 Ha
  8. Genale Development Zone               πŸ”΅9,221 Ha
  9. Degwariiri Zone                                πŸ”΅6,748 ha
  10. Bandar Development Zone               πŸ”΅2,929 Ha
  11. Banana Drainage Project                  πŸ”΅3,884 Ha
  12. Der Flood Project                             πŸ”΅862Ha
  13. Grapefruit Production Scheme         πŸ”΅2,065 Ha
  14. Farahane Project                               πŸ”΅4,883 Ha
  15. Golweyn Project                               πŸ”΅3,313 Ha
  16. Harduma Development Project        πŸ”΅1,960 Ha
  17. Jeerow Development Zone               πŸ”΅ 2,325 Ha
  18. Majebto Development Zone             πŸ”΅1,628 Ha 
  19. Mukoy Dumis Project                      πŸ”΅ 9,132 Ha
  20. Primo Secondario Banana Zone       πŸ”΅3,956 Ha
  21. Qoryooley Project                             πŸ”΅6,379 Ha
  22. Shalambood Project                          πŸ”΅6,993 Ha
  23. Tahliil Development Zone                πŸ”΅2,903 Ha
  24. Waagade Development Zone            πŸ”΅3,461 Ha
  25. Refugee Farm                                    πŸ”΅ 5,487 Ha
  26. Kurtunwarey Irrigation Scheme        πŸ”΅4,900 H
  27. Farjano Project                                  πŸ”΅16,000 Ha
  28. HawayProject                                    πŸ”΅ 395 Ha
  29. Fanoole Rice Irrigation                     πŸ”΅1,800 Ha
  30. Homboy Settlement Project              πŸ”΅14,318 Ha
  31. Juba (Mareerey) Sugar Project         πŸ”΅7,000 Ha
  32. Mogambo Irrigation Project             πŸ”΅2,364 Ha
  33. Banana Plantations Irrigation           πŸ”΅3,400 Ha
Dhulka mashaariicda Guud Ee waraabka waa πŸ”΅158003 Ha

Ha halkan waxaa laga wadaa Hactare oo ah cabirka beeraha loo adeegsado.

warbixintan waxaa asalka englishka diyaarisay Barnaamijka biyaha iyo dhulka ee Soomaaliya ee SWALIM

waxaana af-soomaali utarjumay
Qoraa:
Mohamed Osman Abdulkadir
+252616002014
mohamedshukri2@gmail.com
Mogadishu-Somalia


Comments

Popular posts from this blog

Maanso: Goblan Talo Aduunyooy.

Agribusiness in Somalia.

Somali Youth in Agribusiness